همشهری آنلاین - سمیرا باباجانپور: قبرستان امامزاده جعفر کن (ع) یکی از محل‌های اعجاب‌انگیزی است؛ اهالی اینجا را با سنگ‌قبرهای قدیمی‌اش می‌شناسند. به‌تازگی هم گروه فرهنگی کن قدیم از یک سنگ‌نوشته تاریخی این امامزاده رونمایی کرده است. این نکته را نیز اضافه کنیم که بسیاری از سنگ‌قبرهای قدیمی امامزاده سید جعفر (ع) محله کن در بازسازی محوطه امامزاده از بین رفته‌اند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
امین نورقربان، از فعالان اجتماعی و فرهنگی محله کن و یکی از اعضای گروه فرهنگی کن قدیم، می‌گوید: «سنگ‌نوشته‌های زیادی در محله کن کشف شده است. سنگ‌نوشته‌هایی در قبرستان‌های محله و به خصوص در باغ‌ها یافت شده که تاریخ حک‌شده روی آن‌ها حکایت از قدمتشان دارد. این سنگ‌نوشته‌ها توسط اهالی کن جمع‌آوری شده است و در مکانی ایمن نگهداری می‌شود.»
تاریخ پنهان قبرستان گبرها
نورقربان ادامه می‌دهد: «تاریخی که روی سنگ‌ها درج شده نشان از قدمت ۷۰۰ساله آن‌ها دارد. روی یکی از این سنگ‌ها عبارت "قبر احمد" یا "حسنک زیرک" حک شده است. سنگ‌ها به‌قدری سنگین‌اند که نمی‌شود ۵نفری هم بلندشان کرد. آنچه من به یاد دارم، بنا به نوشته قسمت زیرین سنگ، سنگ‌قبر مربوط به بیش از ۷۰۰ سال پیش است. حتی بزرگ‌ترهای ما می‌گفتند این منطقه قبرستان گبرها بوده است. پدران ما نقل می‌کردند که در زیر باغ‌های محله "میان‌دزدک" تونل‌هایی هست که به‌جاهای دیگر کن وصل می‌شود. همیشه هم به ما نصیحت می‌کردند وقتی وارد باغ می‌شویم نزدیک تونل‌ها و راهروها نشویم. الآن دهانه این تونل‌ها را مسدود کرده‌اند، اما تا همین چند سال پیش، دهانه تونل‌ها باز بود.»
او می‌گوید: «حکاکی روی سنگ کار هزینه‌بری بوده و فقط افراد ثروتمند می‌توانستند چنین کاری کنند. این در حالی است که مردم عادی قبرهایشان را با چیدن سنگ‌های رودخانه‌ای مشخص می‌کردند. حالا این سؤال به وجود می‌آید که افرادی که این سنگ‌قبرها برایشان نوشته شده چه کسانی بوده‌اند و آیا روزگاری در کن شغل حکاکی سنگ هم وجود داشته است؟ ما معتقدیم یک تیم باستان‌شناسی باید در این محله کنکاش کند. در مورد این محدوده سؤال‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند هویت واقعی کن را معلوم کند.»
سنگ‌هایی با نشان شانه و جانماز
نورقربان درباره سنگ‌نوشته‌های امامزاده می‌گوید: «بسیاری از سنگ‌نوشته‌های قبرستان امامزاده جعفر (ع) یا بر اثر زمان از بین رفته یا در اثر غلفت دزدیده شده‌اند. چند سنگ‌قبر قدیمی در هشتی ورودی صحن امامزاده جعفر وجود داشت که روی دیوار بود. قدمت سنگ‌قبرها بر اساس تاریخ درج‌شده رویشان بیش از ۵۰۰ سال بود. روی بعضی از این سنگ‌قبرها تصویری از جانماز و تسبیح حک شده بود. اگر مربوط به زنان بود، تصویر شانه بر آن حک کرده بودند و اگر قبر برای دراویش بود تصویر کشکول. در بازسازی بقعه امامزاده جعفر، به دلیل ناآگاهی و سهل‌انگاری، بسیاری از این سنگ‌قبرهای قدیمی در پی بنا مدفون شد.»
سنگ‌هایی که پند می‌دهند
سنگ‌نوشته‌ها بیان‌کننده هویت و آداب مردمان قدیم بودند. روی بسیاری از این سنگ‌نوشته‌ها جملات پندآموز حک‌شده است.
نورقربان می‌گوید: «سنگ‌قبری در قبرستان بود که متنی پندآموز روی آن حک شده بود و نشان از استحکام بنیان خانواده و غیرت مردان کن داشت. روی این سنگ‌قبر نوشته بود: آی مردم! نان یک مَن، یک غاز خوردیم (غاز: واحد پول در گذشته)، ولی زن طلاق ندادیم!»
نظر شما